Welke typen ventilatie zijn er?
Men onderscheid vier typen ventilatie: systeem A, B, C en D. Deze variëren van volledig natuurlijke ventilatie tot ventilatiedie volledige mechanische aan- en afvoer met warmteterugwinning bevat.
Wat houdt systeem A in?
Ventilatie volgens systeem A betekent dat een woning op natuurlijke wijze geventileerd wordt. Zonder een ventilator of andere mechanische hulpmiddelen. Frisse lucht komt binnen door ramen en deuren open te zetten, door kieren of ventilatieroosters of via shuntkanalen. De vervuilde lucht wordt vervolgens op natuurlijke wijze naar buiten afgevoerd.
Wat zijn de ‘voordelen’ van ventilatie A?
Oude huizen met natuurlijke ventilatie worden over het algemeen voldoende tot overvloedig geventileerd omdat deze veel kieren hebben.
Wat zijn de nadelen van systeem A?
Natuurlijke ventilatie is ongecontroleerd. Het is niet mogelijk om dit type ventilatie te beïnvloeden. De mate van ventilatie is afhankelijk van de wind- en luchtdruk en de hoeveelheid openingen in de woning. Het comfort in huis is dus ook niet te beïnvloeden. Bovendien door de vele kieren hebben huizen met natuurlijke ventilatie hogere stookkosten. Ventilatie type A voldoet niet meer aan de hedendaagse eisen voor een prettig en energiezuinig binnenklimaat.
Waar kom ik systeem A tegen?
Vooral oudere, niet gerenoveerde huizen hebben vaak ventilatietype A.
Wat houdt ventilatie B in?
Ventilatiesysteem B houdt in: mechanische toevoer en natuurlijke afvoer van ventilatielucht. Dit betekent dat ventilatoren in verschillende ruimtes in huis schone lucht naar binnen blazen. De vervuilde lucht verlaat de woning op een natuurlijke manier bijvoorbeeld via afvoerroosters. Systeem B komt in Nederland bijna niet voor.
Lints ventilatie
Wat houdt ventilatie C in?
Ventilatiesysteem B houdt in: mechanische toevoer en natuurlijke afvoer van ventilatielucht. Dit betekent dat ventilatoren in verschillende ruimtes in huis schone lucht naar binnen blazen. De vervuilde lucht verlaat de woning op een natuurlijke manier bijvoorbeeld via afvoerroosters. Systeem B komt in Nederland bijna niet voor.
Bij ventilatiesysteem C wordt de lucht op een natuurlijke manier toegevoerd bijvoorbeeld via roosters in de ramen of gevelroosters. De lucht wordt mechanisch afgevoerd door een centraal geplaatste mechanische ventilatie-unit. Deze heeft afzuigpunten in de keuken, badkamer, toilet (natte ruimtes) en eventueel berging. De hoeveelheid lucht die via de roosters binnenkomt is voornamelijk afhankelijk van de mechanische afvoer, de winddruk en raamroosters. Systeem C wordt ook wel mechanische ventilatie genoemd.
Wat zijn de voordelen van systeem C?
Het is een relatief eenvoudig toepasbaar ventilatiesysteem dat in bijna elke woning toepasbaar is. Ook is er geen groot kanalenstelsel nodig. Dit zorgt ervoor dat er weinig bouwkundige ingrepen nodig zijn bij het plaatsen van systeem C.
Wat zijn de nadelen van systeem C?
Bij koud weer sluiten bewoners vaak de roosters waardoor de ventilatie niet meer optimaal werkt. De luchttoevoer wordt dan beperkt en het binnenklimaat verslechtert. Bij het openen van een raam zal de toevoerlucht vooral door dat raam de woning binnen komen en niet meer door de luchttoevoerroosters. Het kan dan voorkomen dat er bijvoorbeeld slaapkamers niet of slechter geventileerd worden. Ook weten we uit onderzoek dat bewoners de aanwezige 1-2-3- schakelaar niet gebruiken waardoor het systeem vaak te weinig afzuigt. Ook kan de luchttoevoer beperkt worden door vervuilde raamroosters. Als deze verstopt raken, past de benodigde hoeveelheid verse lucht niet langer door de roosters en ontstaat er tocht. Regelmatig schoonmaken voorkomt dit.
Hoe zit het met geluid bij systeem C?
Een goed geïnstalleerd systeem is nauwelijks hoorbaar. Er kan wel geluid ontstaan bij oude en/of vervuilde units of een niet ingeregeld systeem. Door het gewicht van het vuil kan er onbalans ontstaan in het systeem en wordt er meer geluid geproduceerd. Daarom is regelmatig onderhoud van groot belang. Een kleine onderhoudsbeurt om de 4 jaar en een grote onderhoudsbeurt om de 8 jaar.
Kan een bewoner zelf zijn ventilatie regelen? Of kan dit ook automatisch?
Beide is mogelijk. Het is aan te raden een ventilatiesysteem zoveel mogelijk geautomatiseerd te laten werken bijvoorbeeld met behulp van CO2- en vochtsensoren. Bewoners zijn zich er vaak niet van bewust dat de ventilatie hoger gezet moet worden als er gekookt, gedoucht wordt of als er meer personen aanwezig zijn in een ruimte. Daarom zijn sensoren erg handig. Uiteraard kan het systeem dan altijd nog handmatig bediend worden.
Hoe kan ik systeem C verbeteren?
Het is aan te raden om CO2- en/of vochtsensoren te plaatsen als deze er nog niet zijn. Verder is regelmatig onderhoud aan kanalen, dekventilatie-unit en een juist ingeregeld systeem door een ventilatie-installateur belangrijk.
Wat houdt ventilatie D in?
Systeem D bestaat uit geregelde mechanische toe- én afvoer met warmteterugwinning (WTW) en filtering. Via twee dakdoorvoeren en een WTW-unit wordt de lucht mechanisch aan- en afgevoerd. De aanvoer van de lucht, na de WTW-unit, vindt plaats in de verblijfruimtes. Ruimtes zoals de woonkamer en slaapkamers. De afvoer van lucht vindt plaats vanuit de natte ruimtes zoals de keuken, badkamer en toilet. Via een warmtewisselaar in de WTW unit wordt de instromende verse buitenlucht voorverwarmd met de energie van de afgevoerde lucht. Dit ventilatiesysteem wordt vooral toegepast in nieuwbouw en in toenemende mate inmiddels ook in de bestaande bouw. Bij systeem D is er altijd balans tussen de hoeveelheid aan- en de afgevoerde lucht.
Wat zijn de voordelen van systeem D?
De verse lucht die wordt aangevoerd is gefilterd. Door de warmteterugwinning wordt in het stookseizoen de warmte van de afgevoerde lucht gebruikt om de verse buitenlucht op te warmen. Dit zorgt voor een flinke energiebesparing en een betere energieprestatie van de woning. Systeem D is hiermee de meest energiezuinige optie. Doordat de lucht in de verblijfsruimtes gelijkmatig voorverwarmd is, ontstaat er bovendien een comfortabel binnenklimaat. In de zomer kan de relatief koelere binnenlucht de warme buitenlucht enigszins afkoelen. Ook hier is systeem D de meest zuinige optie.
Wat zijn de nadelen van systeem D?
Er zijn meer kanalen nodig dan bij systeem C, met name luchttoevoerkanalen naar de verblijfsruimtes. Dit kan met name in bestaande woningen lastiger zijn omdat er dan kanalen aangelegd moeten worden.
Hoe pak ik de reiniging van systeem D aan?
De twee filters van de WTW-unit moeten periodiek gereinigd en vervangen worden. Een bewoner kan dit in de basis zelf maar een installateur kan dit natuurlijk ook doen.
Hij heeft de benodigde kennis en apparatuur in huis en kan ook de ventilatiekanalen reinigen en het systeem correct inregelen.
Maakt systeem D veel lawaai?
Een goed geïnstalleerd en ingeregeld systeem is nauwelijks hoorbaar. Er kan geluid ontstaan bij oude en/of vervuilde units. Door vervuiling in het systeem kan er onbalans ontstaan en kan er meer geluid geproduceerd worden. Daarom is regelmatig onderhoud van groot belang. Een kleine onderhoudsbeurt om de 4 jaar en een grote onderhoudsbeurt om de 8 jaar.
Moet een bewoner zelf zijn ventilatie regelen of kan dit ook automatisch?
Beide is mogelijk. Het is echter aan te raden een ventilatiesysteem zoveel mogelijk geautomatiseerd te laten werken. Bijvoorbeeld met behulp van CO2- en vochtsensoren. Bewoners zijn zich er vaak niet van bewust dat de ventilatiehoger gezet moet worden als er gekookt, gedoucht wordt of er meer personen aanwezig zijn in een ruimte. Uiteraard kan het systeem dan altijd nog handmatig bediend worden.
Advertorial Itho Daalderop